თურქეთის შემდეგ, რეგიონში გასული წლის დეკემბერში ყველაზე მაღალი 13.9%-იანი ინფლაცია საქართველოში დაფიქსირდა. 305 დასახელების პროდუქტიდან 264 გაძვირდა. ტენდენცია იანვარშიც შენარჩუნდა. ბოლო 1 წელიწადში ყველაზე მეტად საკვები პროდუქტები და კომუნალური მომსახურება გაძვირდა.

პანდემიის მეორე წელს ინფლაცია მთელს მსოფლიოში მართლაც დაჩქარდა, თუმცა ყველა ქვეყანა ორნიშნა მაჩვენებელზე არ გასულა. მეზობელი სახელმწიფოებიდან აზერბაიჯანში გასული წლის დეკემბერში სამომხმარებლო ფასები 6.7%-ით გაიზარდა, სომხეთში 7.7%-ით, რუსეთში 8.4%-ით. საქართველოზე მძიმე მდგომარეობა თურქეთში აღმოჩნდა სადაც ინფლაციამ 36%-ს მიაღწია, იანვარში კი 48%-ს. 2021 წელს თურქეთში ლირებში დათვლით დოლარი 100%-ზე მეტით გაძვირდა. ლირის რეკორდულ გაუფასურებასა და მაღალ ინფლაციას მეზობელ ქვეყანაში ცენტრალური ბანკის პრეზიდენტის, ფინანსთა მინისტრისა და სტატისტიკური სამსახურის ხელმძღვანელის თანამდებობები შეეწირა, რასაც მონეტარულ პოლიტიკაში დაშვებული შეცდომების შედეგები არ გამოუსწორებია.

არამეზობელი ქვეყნებიდან დეკემბერში ინფლაციამ ყაზახეთში 8.4%-ს მიაღწია, უკრაინაში 10%-ს, ლიეტუვაში 10.6%-ს, ლატვიაში 7.9%-ს, ესტონეთში 12.1%-ს, კუნძულოვან ბრიტანეთში კი მხოლოდ 5.4%-ს.

ინფლაციის უმთავრესი მიზეზი ენერგომატარებლებზე ფასების ზრდა გახდა. 2021 წელს საქართველოში საწვავის გარდა გადასახადმა ელექტროენერგიაზე, ბუნებრივ გაზსა და წყალზეც მოიმატა. მოსახლეობისთვის კომუნალური გადასახადები უფრო დაბალი პროცენტით გაიზარდა, ვიდრე იურიდიული პირებისთვის. ამ ფსევდო შეღავათს დიდხანს არ უმუშავია, რადგან კომპანიებმა გაზრდილი ხარჯის საპასუხოდ ფასები პროდუქციაზე გაზარდეს რაც საბოლოო ჯამში ისევ მოსახლეობის ჯიბეს დააწვა.

ეროვნულ ბანკს ყველაზე ხშირად კურსზე ედავებიან, სინამდვილეში სებ-ი პასუხისმგებელი ინფლაციაზეა, 2021 წლის სამიზნე მაჩვენებლად 3% განისაზღვრა, 12 თვის საშუალომ 9.6% შეადგინა, წლის ბოლოს კი უკვე 13.9%-ს მიაღწია. რუსეთში ხორბლის მოსავლის წინასწარ განსაზღვრა რთულია, თუმცა ნავთობზე ფასების ზრდა პროგნოზირებადი იყო და ისიც გასაგები უნდა ყოფილიყო, რომ ეს ფაქტი ფასების ზოგად დონეზე მნიშვნელოვან გავლენას მოახდენდა.

წლიური ინფლაცია კიდევ უფრო მაღალი იქნებოდა, საქსტატს ის უცნაური მეთოდოლოგიით რომ არ დაეთვალა. მთავრობის გადაწყვეტილებით იმ აბონენტებს, რომლებიც თვეში 200 კვტ/სთ ელექტროენერგიაზე და 200 კუბურ მეტრ ბუნებრივ გაზზე ნაკლებს მოიხმარდნენ კომუნალური გადასახადები ბიუჯეტიდან დაეფარათ, საქსტატმა ეს რატომღაც ფასების ვარდნად ასახა. გარდა ამისა 2021 წლის იანვრიდან ელექტროენერგია 3.5 თეთრით გაძვირდა, მთავრობამ მათთვის, ვინც თვეში 300 კვტ/სთ-ზე ნაკლებს მოიხმარდა, ეს სხვაობაც ბიუჯეტიდან დაასუბსიდირა, გასული წლის ინფლაციაში არც ეს გაძვირება ასახულა. სიტუაცია 2022 წლის იანვარში შეიცვალა. საქსტატის პუბლიკაციაში ვკითხულობთ, რომ თითქოს ელექტროენერგია და ბუნებრივი გაზი 68%-ით გაძვირდა, რეალურად 2022 წლის იანვარში კომუნალური გადასახადები აღარ გაზრდილა და + 68%, შარშანდელმა არასწორმა დათვლამ გამოიწვია.

თებერვლიდან ინფლაციაზე დამატებით გავლენას თბილისში გაძვირებული მგზავრობაც იქონიებს. რასაც გაძვირებული საწვავიც დაემატება. მართალია ბოლო კვირებში ლარი მყარდება, მაგრამ ნავთობი უფრო სწრაფად ძვირდება და მოლოდინიც პესიმისტურია. თუმცა იმის გათვალისწინებით, რომ გასულ წელს კომუნალურ გადასახადებზე სუბსიდირების ძირითადი ნაწილი თებერვალში დასრულდა, მეტ-ნაკლებად გასწორებული საბაზისო პერიოდის გათვალისწინებით მარტიდან წლიური ინფლაციის მცირედი კლებაა მოსალოდნელი.

ინფლაცია დაფარული გადასახადია, რომელიც ყველას, განსაკუთრებით კი ღარიბი ადამიანის ჯიბეზე მოქმედებს. თუ ნომინალური პენსია 10%-ით იზრდება, ხოლო ფასები 13.9%-ით, ეს რეალურად პენსიონერის გაღარიბებას ნიშნავს. გასულ წელს სოციალური შემწეობის მიმღებ პირთა რაოდენობა 107 ათასით 631 ათასამდე გაიზარდა, იანვარში კი 648 ათასს გადააჭარბა.

გიორგი ელიზბარაშვილი