საქართველო დღეს მსოფლიოში თხილის ექსპორტიორთა ტოპ-5-ში შედის, თუმცა, რამდენიმე წლის წინ, ფაროსანას შემოსევამდე ის მეორე ადგილზე იყო.
თხილის ასეთ წარმატებას ხელი ნიადაგმა, შესაფერისმა კლიმატურმა პირობებმა, კარგმა საინვესტიციო კლიმატმა, ევროკავშირთან თავისუფალი ვაჭრობის რეჟიმმა, ზღვაზე გასასვლელმა და კარგმა სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურამ შეუწყო. შედეგად, საქართველო თხილის მოყვანის თვალსაზრისით მიმზიდველი ადგილობრივი მცირე და საშუალო ბიზნესისთვის და ასევე მსხვილი საერთაშორისო კორპორაციებისთვისაც გახდა - ისეთებისთვის, როგორც Ferrero, Olam და Camille Bloch.
2020 წელს თხილის ექსპორტმა საქართველოს 80 მლნ. დოლარის შემოსავალი მოუტანა, თუმცა, ქვეყანას ამ მხრივ დიდი პოტენციალი აქვს - 2017 წელს ეს მაჩვენებელი 170 მლნ. დოლარს შეადგენდა. საქართველოდან თხილის ექსპორტის 70% ევროკავშირში მიდის.
მაგრამ ამის ყველაფრის მიუხედავად, საქართველო თხილს სტაბილურად, მსოფლიო ფასებზე იაფად ყიდის. ბოლო 8 წლის მანძილზე საქართველოდან ექსპორტირებული თხილის ღირებულება საშუალოდ 13%-ით დაბალია ვიდრე სხვა ქვეყნებიდან.
სექტორის წარმომადგენლები მიიჩნევენ, რომ ამის მიზეზი დაბალი ხარისხია, განსაკუთრებით ფაროსანას შემოსევის შემდეგ. სხვაობა ქართულ და საერთაშორისო ფასებს შორის 2016 წლის შემდეგ გაორმაგდა.
ფარული სიდამპლე, ჭარბი მჟავიანობა და ტოქსინების მაღალი შემცველობა - ეს ძირითადი პრობლემებია, რომლებსაც თხილის ქართველი მწარმოებლები ებრძვიან. ამის ნიშანია საექსპორტო საქონლის დაბრუნების მაჩვენებელი - საქართველომ, რომელზეც მსოფლიო ექსპორტის 6% მოდის, თურქეთს გაუსწრო, რომელიც თხილის გლობალური ბაზრის 65%-ს აკონტროლებს. ამდენად, სიტუაცია ცალსახად შემაშფოთებელია.
ყოველი დაბრუნებული საექსპორტო პარტია არა მხოლოდ დანაკარგია კონკრეტული ექსპორტიორისთვის, არამედ დარტყმა ქვეყნის რეპუტაციაზე.
ექსპორტიორის მაია მიქავას თქმით, შემოწმება ტოქსინებზე ყოველი საექსპორტო პარტიისთვის სავალდებულო უნდა იყოს.
„დღეს ასეთი ანალიზები მხოლოდ ევროპული მხარის მოთხოვნით კეთდება. პროდუქციის დაბრუნება დიდ ზარალთანაა დაკავშირებული მთელ პარტიის უტილიზების და შემოსავლის დაკარგვის გარდა, ეს სატრანსპორტო ხარჯებიცაა. მაგრამ ამ რისკის მიუხედავად, 2021 წლის 3 თვეში საქართვლოში საექსპორტო თხილის 4 პარტია დაბრუნდა“ - ამბობს ის.
კომპანია NutsGe-ს მფლობელი მამუკა ბერიაშვილი შექმნილ ვითარებას გამოუცდელობით, და კვალიფიცირებული სპეციალისტების დეფიციტით ხსნის.
„საქართველოში თხილის ჩაბარება-ექსპორტზე 200-ზე მეტი კომპანია მუშაობს. მათ შორის საკმაოდ მწვავე კონკურენციაა, თუმცა, ამის მიუხედავად, გაუყიდავი თხილი არ რჩება. ეს ფერმერებს და გლეხებს ხარისხიანი პროდუქტის წარმოების მოტივაციას ნამდვილად არ აძლიერებს. ერთჯერადი მოგების გამო ბევრი მზადაა საკუთარი და ქვეყნის რეპუტაციაც დარტყმის ქვეშ დააყენოს“ - თვლის ეს.
მისი თქმით, თხილის წარმოება სტრატეგიული სექტორია და მასზე მკაცრი სახელმწიფო კონტროლი უნდა ხორციელდებოდეს - ისევე, როგორც, მაგალითად, მეღვინეობაში, ხოლო სექტორის პრიორიტეტი არა რაოდენობა, არამედ ხარისხი უნდა იყოს.
იმის გამო, რომ ქართველ მეთხილეებს სტაბილური ხარისხის უზრუნველყოფა არ შეუძლია, მათ ძირითადად პარტნიორობა შუამავლებთან უწევთ, რომლებიც თურქეთიდან მიწოდების რისკების დივერსიფირებაზე მუშაობენ. შესაბამისად, ქართული თხილი ბაზრის მდგომარეობაზე გავლენას ვერ ახდენს და ადგილობრივი ექსპორტიორები იძულებულები არიან თავიანთი პროდუქტი შედარებით იაფად გაყიდონ.
ქართული თხილის მაღალი ხარისხის რომ იყოს, ადგილობრივი ბიზნესი პირდაპირ ევროპულ ბაზარზე გასვლას შეძლებდა, რაც 2020 წელს 12 მლნ. დოლარით მეტ შემოსავალს მოიტანდა.
თხილის მწარმოებელთა ასოციაციის ინფორმაციით, 3 წლის მანძილზე ექსპორტის მაჩვენებელი შესაძლოა 100 000 ტონამდე გაიზარდოს. ასეთ შემთხვევაში, ხარისხის პრობლემის გადაწყვეტის გარეშე, ქვეყანა შესაძლებელთან შედარებით 81 მლნ. დოლარით ნაკლებ შემოსავალს მიიღებს. თანაც ეს საკმაოდ კონსერვატიული შეფასებაა, რომელიც მოთხოვნის პერიოდულ ვარდნას არ ითვალისწინებს.
წყარო: EastFruit
თხილი
