ორშაბათს, ნავთობმომპოვებელი ქვეყნების გაფართოებულმა ალიანსმა ოპეკ+ ნავთობის მოპოვების სწრაფ ზრდაზე უარი განაცხადა და უპირატესობა ეტაპობრივ მატებას მიანიჭა - რაც მხოლოდ ერთ რამეს ნიშნავს - უახლოეს პერიოდში ნავთობი არ გაიაფდება.

მეტიც, კარტელის გადაწყვეტილების გამოცხადების შემდეგ ნავთობის ფასი 2014 წლის მაქსიმუმამდე - 81 დოლარამდე ავარდა.

შავი ოქროს გაძვირება გაზის დეფიციტთან ერთად დაიწყო და მომხმარებელი ქვეყნები იმედოვნებდნენ, რომ რუსეთი, საუდის არაბეთი და სხვა მსხვილი მწარმოებლები, მოპოვებას გაზრდიდნენ.

თუმცა, ასე არ მოხდა - ძალაში დარჩა 2020 წლის აპრილის შეთანხმება, რომელიც 2021 წლის მეორე ნახევარში ყოველთვიურად დღიური მოპოვების მხოლოდ 400 000 ბარელით გაზრდას გულისხმობს, რაც დღევანდელი ენერგოკრიზისის პირობებში სრულიად არასაკმარისია.

ნავთობზე ფასების ზრდა მსოფლიო ეკონომიკის პოსტპანდემიური აღდგენის სწრაფი ტემპების ფონზე ხდება. ჯერ გაზი გაძვირდა და მას ნავთობიც მიჰყვა.

საუდის არაბეთის სახელმწიფო ნავთობკომპანიის ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ გაზის კატასტროფული გაძვირების გამო, განვითარებულ ქვეყნებში ენერგოგენერაციის მნიშვნელოვანი ნაწილი ბუნებრივი აირიდან ნავთობპროდუქტებზე და ნახშირზე გადავა, ეს კი ენერგომატარებლების გაძვირებას გამოიწვევს. ასევე დღეში 500 000 ბარელით გაიზრდება მოხმარებაც.

პარალელურად, პასიურობენ ფიქალის ნავთობის ამერიკული მომპოვებლები - როგორც წესი, ფასების ზრდის პირობებში ისინი მოპოვებასაც ზრდიან, თუმცა არა ამჟამად - მათთვის მაღალი ფასები ვალებიდან ამოძრომის და მოგებაზე გასვლის ერთადერთი საშუალებაა, ამიტომაც ისინი ფასების კლებაზე არ იმუშავებენ.

შესაბამისად, შტატებიდან ნავთობის ექსპორტის შემცირება ნიშნავს, რომ საერთაშორისო ბაზარზე ფასთწარმოქმნა ძირითადად ოპეკ+-ის ქვეყნების ხელშია.

სანავთობო კარტელმა მოპოვების ზრდაზე უარი გარკვეული მიზეზის გამო განაცხადა და ეს მიზეზი მხოლოდ დიდი შემოსავალი არაა - ორგანიზაციის მიერ მომზადებულ ანგარიშში ნათქვამია, რომ სავარაუდოდ, დეკემბერში ნავთობის ბაზარზე ჭარბი მიწოდება დაფიქსირდება - ამ ვითარებაში კი მოპოვების დაგეგმილზე მეტად ზრდა ყველა მწარმოებელი ქვეყნისთვის წამგებიანი იქნებოდა.

სწორედ ამიტომ, ძალაში დარჩა მოპოვების ეტაპობრივი ზრდის გეგმა, რომელიც ოპეკ+-ს ყველა ქვეყნის ინტერესებს მეტ-ნაკლებად ითვალისწინებს.

საუდის არაბეთის სახელმწიფო კომპანიის ექსპერტთა აზრით, მსოფლიო ეკონომიკა ენერგომატარებლებზე მაღალ ფასებს გაუმკლავდება, ამიტომაც ერ-რიადში არ თვლიან, რომ ნავთობზე დღევანდელი ფასები კატასტროფულად მაღალია.

„საუდიტები ფასების დღევანდელი დონით კმაყოფილები არიან - ის მათ 2020 წელს მიღებული ზარალის ანაზღაურების საშუალებასაც აძლევს და ამავე დროს მომხმარებელი ქვეყნებისთვის გაუსაძლისად მაღალი არაა“, - განაცხადა საუდელმა მაღალჩინოსანმა.

ამავე დროს, კარტელის სხვა წევრებს მოპოვების მნიშვნელოვანი მატება არც შეუძლიათ - ანგოლა, ალჟირი და ნიგერია ისედაც სრულ სიმძლავრეზე მუშაობენ და წლების მანძილზე ინვესტიციების დეფიციტს განიცდიან - მათ მოპოვების ზრდის საშუალება არ გააჩნიათ.

რაც შეეხება ირანს და ვენესუელას, მათ ნავთობის დიდი მარაგები აქვთ, თუმცა მოპოვების ზრდას საერთაშორისო სანქციები აფერხებენ.