რამდენად შეესაბამება პრემიერის მიერ დაანონსებული სურსათის ფასების რეგულირება საბაზრო ეკონომიკის პრინციპებს. ამის შესახებ კომერსანტთან ეკონომისტმა ოთარ ანგურიძემ ისაუბრა. მისი თქმით, ნებისმიერი საბაზრო ეკონომიკა არის რეგულირებადი და აბსოლუტურად ყველა საბაზრო ეკონომიკა არის დამყარებული მომხმარებელთა უფლებების დაცვაზე.
„საქართველოში რამდენიმე წლის წინ ევროკავშირის მოთხოვნის შესაბამისად ამოქმედდა კონკურენციის სააგენტო და მომხმარებელთა უფლებების შესახებ კანონიც შევიდა ძალაში. ამ კანონმა გასულ წელს მოიკრიბა ძალა და საკმაოდ კარგად არის წარმოდგენილი, თუმცა ვფიქრობ, რომ სამომავლოდ კიდევ საჭიროებს დახვეწას.
როდესაც ვსაუბრობთ სურსათზე და მედიკამენტებზე გაზრდილ ფასებზე, ეს პირდაპირ ურტყამს მოსახლეობის სოციალურ-ეკონომიკურ მდგომარეობას და პირდაპირაა დაკავშირებული მომხმარებელთა უფლებებზე. შესაბამისად, არ ვფიქრობ, რომ ამ საკითხის მოკვლევა ვინმეს უფლებებს ლახავს. პირიქით, ეს არის გამოხმაურება მომხმარებელთა უფლებების მიმართულებით. როდესაც ევროკავშირზე ვსაუბრობთ, იქ მომხმარებელთა უფლებების დაცვა არის ძალიან მაღალ დონეზე და ამ მიმართულებით რომ გავუთანაბრდეთ ევროკავშირს, ჯერ კიდევ ბევრი გვაქვს სამუშაო, როგორც კანონმდებლობის, ასევე მენტალურ ნაწილშიც,“- განაცხადა ოთარ ანგურიძემ.
კითხვაზე, რამდენად შეესაბამება მსგავსი რეგულაციები საბაზრო ეკონომიკის პრინციპებს ეკონომისტი პასუხობს, რომ რეგულაციები მოქმედებს ისეთი საბაზრო ეკონომიკის მქონე ქვეყნებში, როგორიცაა აშშ, კანადა და ევროკავშირის ქვეყნები. ოთარ ანგურიძის თქმით, შესაძლებელია კომპანიებს შორის არ იყოს კარტერული გარიგება, მაგრამ მათ შესაძლოა ბოროტად ისარგებლონ დომინანტური მდგომარეობით და 600%-იან მოგებაზეც კი იმუშაონ. რეგულაცია კი სწორედ ამის თავიდან არიდების საშუალებაა.
„ნებისმიერი საბაზრო ეკონომიკა არის რეგულირებადი. მაგალითად თუ ვსაუბრობთ მომხმარებელთა უფლებების დაცვაზე, აბსოლუტურად ყველა საბაზრო ეკონომიკა არის დამყარებული მომხმარებელთა უფლებების დაცვაზე. ვერ დამისახელებთ ევროკავშირის ვერცერთ ქვეყანას, ვერც აშშ-სა და კანადას, სადაც არ არის მომხმარებელთა უფლებების დაცვა. მათ შორის არის რიგი პროდუქტები, სადაც ამ ზოგიერთ ქვეყანაში მოქმედებს მოგების მაქსიმალური მარჟის კვოტაც, რომ მომხმარებელთა უფლებები არ იყოს დარღვეული და კომპანიებმა ბოროტად არ ისარგებლონ მათი დომინანტური მდგომარეობით. მათ შორის ამოქმედდა დემპინგური ფასების კანონიც, რომელიც ითვალისწინებს, რომ კომპანიებმა არ მოახდინონ ბაზარზე დომინანტური პოზიციების მოპოვება. ეს მოთხოვნა მომდინარეობს ევროკავშირიდან და ის აქტიურად ითხოვდა იმას, რომ ეს კანონი ამოქმედებულიყო.
როდესაც ფარმაცევტულ ბაზარზე კომპანიები 500-600%-იან მოგების მარჟას აწესებენ, ეს რამდენად ჯდება საბაზრო ეკონომიკაში. არიან კომპანიები, რომელთაც აქვთ დომინანტური მდგომარეობა, თუნდაც არაკარტერულად. მოსახლეობის ფსიქოლოგია ისეა მოწყობილი, რომ ის ყველა ხარჯს გაიღებს იმისათვის, რომ სიცოცხლისთვის საჭირო მედიკამენტი შეიძინოს, მათ შორის ქონებასაც გაყიდის და ვალებსაც აიღებს. ასეთი კომპანიების დომინანტური მდგომარეობა არ შეიძლება ბოროტად იყოს გამოყენებული. აქ უკვე საქმე გვაქვს მომხმარებელთა უფლებების დაცვაზე, რაზეც ვსაუბრობთ ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულებაზე და ევროკავშირიდან წამოსულ პრინციპებზე, რაც დაკავშირებულია სწორედ კონკურენციასა და მომხმარებელთა უფლებების დაცვაზე,"- აღნიშნა ოთარ ანგურიძემ.