რუსეთიდან  და ბელარუსიდან მოქალაქეების ნაკადების ზრდამ საქართველოში ბინის ქირის ფასი მკვეთრად გააძვირა. მოთხოვნის ზრდის ფონზე ბინის მფლობელები მოიჯარეებს ქირის საფასურს უძვირებენ ან ბინიდან უშვებენ, რის შემთხვევებიც ბოლო პერიოდში მასობრივია.  პრობლემა დიდწილად იმითაც არის განპირობებული, რომ უძრავი ქონების დამქირავებლებმა საკუთარი უფლებების შესახებ არ იციან და იძულებული არიან, ბინის მფლობელის წინადადებას დაემორჩილონ ან დატოვონ დროებითი საცხოვრებელი.

მიიღე ინფორმაცია უფრო სწრაფად „კომერსანტის“  Telegram-ზე.

უძრავი ქონების ბაზრის იურისტი უჩა ზაქაშვილი ,,კომერსანტთან“ განმარტავს, თუ კანონით რის უფლება აქვთ მხარეებს და რა შემთხვევაში შეუძლია დამქირავებელს, არ დაემორჩილოს მოთხოვნას, რა სამართლებრივი ბაზაა ამისთვის და როგორ შეიძლება დაიცვას თავი დაზარალებულმა.

როგორც აღმოჩნდა, ხელშეკრულებას, ზეპირსაც და წერილობითსაც, კანონის ძალა აქვს და მინიმუმ 3 თვის წინ უნდა ჰქონდეს პირს შეტყობინება მოსალოდნელ ცვლილებასთან დაკავშირებით. ეს კი ის ვადაა, რა პერიოდშიც მას ბინაში თავდაპირველი შეთანხმების საფუძველზე ცხოვრების უფლება აქვს.

,,იჯარის ხელშეკრულება რომც არ იყოს  დადებული, არ ნიშნავს, რომ ბინის მფლობელს ყველაფრის უფლება აქვს. იჯარის ხელშეკრულების შეწყვეტა თუ უნდა, უნდა გააფრთხილოს მოიჯარე და ვადის გასვლის შემდეგ შეწყვიტონ ხელშეკრულება, რასაც აქვს კანონით დადგენილი წესი. არ შეიძლება, რომ უცებ მოგინდეს და შეცვალო შეთანხმების პირობები. ზეპირად დადებული იჯარის ხელშეკრულების შეწყვეტასაც იგივე სტანდარტი სჭირდება, როგორც ეს ქაღალდზე დაწერილი ხელშეკრულების შემთხვევაშია.

სამოქალაქო კოდექსი ადგენს იჯარის შეწყვეტის წესებს, 3 თვით ადრე უნდა გაკეთდეს შეტყობინება. როცა ხელშეკრულება არ არსებობს, საიჯარო ურთიერთობებს სამოქალაქო კოდექსი არეგულირებს.  მხარეებმა ამის მიხედვით უნდა იმოქმედონ.  ადგე და გამოყარო ადამიანები იმის გამო, რომ ვიღაცა 30 დოლარით მეტს გიხდის, ამისგან გვიცავს კოდექსი. თუმცა პრობლემაა, რომ ადამიანები სათანადოდ არ არიან ინფორმირებული და ამიტომ ბინის მესაკუთრის უკანონო მოთხოვნას ემორჩილებიან“, - აცხადებს ,,კომერსანტთან“ უჩა ზაქაშვილი.

იურისტის თქმით, რომელიმე მოიჯარე თუკი თვლის, რომ  უკანონოდ აგდებენ სახლიდან ან ქირის საფასურს უძვირებენ, ბრმად არ დაიხურონ ქუდი და დაქირავებული სახლებიდან არ წამოვიდნენ, იბრძოლონ საკუთარი უფლებების დასაცავად.

,,ემოციური ტალღაა, მოულოდნელად გაიზარდა მოთხოვნა და ბინის მფლობელები ამით სარგებლობენ.  ეს არის ჩვეულებრივი უკანონობა, რომელიც სამოქალაქო კოდექსს ეწინააღმდეგება. კერძო ურთიერთობებია და სასურველია თვითონ მხარეები შეთანხმდნენ. ნურავინ ფიქრობს, რომ ზეპირ შეთანხმებას ძალა არ აქვს. ასე ნამდვილად არ არის. ფაქტს, რომ ზეპირი შეთანხმება  შედგა, ამას სჭირდება დადასტურება ფაქტობრივი გარემოებებით, როგორიცაა კომუნალური გადასახადების ქვითარი, რა თანხა ერიცხებოდა მოქალაქეს თუ ხელზე აძლევდა მოიჯარე და სხვა. აუცილებელი არ არის კანონმდებლობით, რომ ყველა ხელშეკრულება წერილობით დაიდოს, სამოქალაქო კოდექსი ზეპირ შეთანხმებასაც იცნობს. იჯარასთან დაკავშირებით კანონი საკმაოდ მკაცრია როგორც შეწყვეტის, ასევე გაძვირების ნაწილშიც და მოითხოვს მყარი არგუმენტების არსებობას“, - აცხადებს ზაქაშვილი.

იურისტი ასევე აღნიშნავს, რომ თუკი მოიჯარეების მიმართ უკანონო ქმედებები მასობრივია, სახელმწიფომ უნდა აწარმოოს კამპანია, სოციალური ვიდეორგოლებით და სხვა ფორმით, რათა ადამიანებმა საკუთარი უფლებების შესახებ მეტი იცოდნენ.

უჩა ზაქაშვილის თქმით, გონივრულ ვადამდე (3 თვე) მოიჯარის სახლიდან გაყვანის საკითხი მხოლოდ სასამართლოს გადასაწყვეტია და არავის აქვს უფლება ვინმე დაქირავებული ფართიდან გამოასახლოს, მათ შორის, არც პოლიციას.

შეგახსენებთ, რომ თბილისში ბინების ქირის ფასმა რადიკალურად მოიმატა. მას შემდეგ, რაც რუსეთს უკრაინის წინააღმდეგ სამხედრო აგრესიის გამო სანქციები დაუწესეს, რუსეთის ბევრი მოქალაქე დროებით თუ სამუდამოდ სხვადასხვა ქვეყანაში გაემგზავრა, მათ შორის ჩამოვიდნენ საქართველოშიც, რამაც ბინის ქირაზე ფასი მინიმუმ გააორმაგა.

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მონაცემებით, რომელსაც netgazeti.ge ავრცელებს, 2022 წლის 24 თებერვლიდან 20 მარტის ჩათვლით საქართველოში რუსეთის 35 028 მოქალაქე შევიდა.

მარი ჩიტაია