საფინანსო ბაზარზე 2022 წლიდან შესაძლოა ახალი სუბიექტები მიკრობანკის სახით გაჩნდეს. ეროვნულ ბანკს კანონპროექტი უკვე მომზადებული აქვს. მას ახლა მიკროსაფინანსო ორგანიზაციები განიხილავენ.

მკრობანკი ერთგვარი გარდამავალი ორგანიზაცია იქნება მიკროსაფინანსოსა და ბანკს შორის. სესხის გაცემის ლიმიტი 5-ჯერ – 1 მლნ ლარამდე იზრდება და დაკრედიტება უცხოურ ვალუტაშიც შესაძლებელი ხდება. რადგანაც მიკროსაფინანსოებს დღეს 1 პირზე მაქსიმუმ 200 000 ლარის გასესხება შეუძლიათ და რადგანაც  200 000 ლარამდე უცხოურ ვალუტაში დაკრედიტება აკრძალულია, მიკროსაფინანსოები ამ შესაძლებლობას მოკლებულები არიან.

კანონპროექტის მიხედვით, მიკრობანკებს დეპოზიტების განთავსების უფლებაც ენიჭებათ. მისოებს დღეს ანაბრის მიღება არ შეუძლიათ, თუმცა ფიზიკური პირებისგან სესხის ხელშეკრულებას მაინც აფორმებენ რაც შინაარსობრივად ძალიან ჰგავს დეპოზიტს.

უფლებებთან ერთად ვალდებულებებიც იზრდება. საწესდებო კაპიტალი 10 მლნ ხდება, რაც მისოებისას 10-ჯერ აღემატება, თუმცა ბანკებისას 5-ჯერ ჩამორჩება, ამავე დროს სავალდებულო მოთხოვნაა, რომ დაკრედიტებაში მინიმუმ 70% ბიზნეს სესხებზე მოდიოდეს.

კანონპროექტში რაიმე განსაკუთრებულს ვერ ხედავს საბანკო ასოციაციის პრეზიდენტი ალექსანდრე ძნელაძე. როგორც მან Commersant-თან საუბრისას აღნიშნა, მიუხედავად იმისა, რომ დაკრედიტების ზღვარი 5-ჯერ იზრდება და 200 ათასიდან 1 მლნ-მდე არსებულ სივრცეს ავსებს ის კონკურენციას დიდად მაინც ვერ გაზრდის.

ბოლო წლებში გამკაცრებულმა რეგულაციებმა მიკროსაფინანსოები საკმაოდ დააზარალა. მათი ნახევარი ბაზრიდან გავიდა. დარჩენილი 39 მისოს აქტივების მოცულობა 1.573 მლრდ-მდე შემცირდა, რაც საბანკო აქტივების 2.8%-ს უდრის, გაცემული სესხების მოცულობა -1.227 მლრდ კი საბანკო სესხების 3.2%-ს შეადგენს. 5 წლის წინ მისოები აქტივები ბანკების აქტივების 6.7%-ს, გაცემული სესხები კი 7.9%-ს შეადგენდა.

რეგულაციებს პრობლემები მხოლოდ მიკროსაფინანსოებისთვის არ შეუქმნია. ონლაინგამსესხებლები ბაზრიდან საერთოდ გაქრნენ. ლომბარდების წილი 0.8%-მდე შემცირდა, სადაზღვევოების 1.5%-მდე, საბროკეროების, რომლებიც არც იქამდე ყოფილა განვითარებული 0.15%-მდე, ბანკების წილმა კი 95%-ს გადააჭარბა. თავად ბანკებშიც სესხებისა და დეპოზიტების 2/3-ზე მეტი 2 დომინანტ ბანკზე ნაწილდება, მათზე მოდის აქტივების 3/4-ზე მეტიც. წმინდა მოგების მხრივ თიბისისა და საქართველოს ბანკს 87%-იანი წილი უკავიათ.

თავად მისოებში ფიქრობენ, რომ მიკრობანკის ლიცენზიით თანხებს უფრო დაბალ პროცენტში მიიზიდავენ, რაც თავის მხრივ მათ მიერ გასაცემ კრედიტის ღირებულებას შეამცირებს.

ახალი კანონი ძალაში მიღებიდან 6 თვის შემდეგ შევა.

გიორგი ელიზბარაშვილი